Küçüklerde Ön Çapraz Bağ Rekonstrüksiyonu: Fize-koruyucu teknikler

Çocuk ve ergen sporcularda ön çapraz bağ (ÖÇB) yırtığı, sadece dizin stabilitesiyle ilgili değildir; büyüme çağında olduğunuz için fizis (büyüme plağı) da korunmalıdır. Tedavinin hedefi iki yönlüdür: Dizdeki güvensizliği gidermek ve bacak uzunluğu ile diz eksenini geleceğe güvenle taşımak.

Fize-koruyucu yaklaşımın temeli hastayı iyi tanımaktır. Muayene ve MR ile yırtığın tipi, eşlik eden menisküs lezyonları ve bağ dengesi değerlendirilir. Büyüme potansiyeli yüksek çocuklarda, büyüme plaklarına zarar vermeden stabilite sağlayan teknikler öne çıkar; potansiyel azaldıkça yetişkinlere benzer çözümler değerlendirilebilir—ancak plan her zaman kişiye özeldir.

Hangi teknikler? All-epifizyal yöntemlerde tüneller fizise geçmez; bağın femur ve tibiadaki tutunma noktaları epifiz içinde kurgulanır. Ekstrafizyal/ITB tekniklerinde kendi dokunuzdan alınan bant, büyüme plağından uzak hatta ilerleyerek dış yan destek sağlar. Parsiyel transfizyal yaklaşımlar ise güvenli açılarla fizise etkisiz-ya da en az etkili—tünellerden yararlanır. Uygun seçenek; yaş, uzama beklentisi, yırtık paterni ve spora dönüş hedefleriyle belirlenir.

Greft & tespit: Hamstring otogreftleri sık tercih edilir; ekstrafizyal tekniklerde ITB otogrefti öne çıkar. Metal implantların fizisten uzak konumlanması veya emilebilir tespitler, koruma stratejisinin parçasıdır.

Başarıyı ne belirler? Menisküs onarımlarının korunması, doğru tünel açısı ve yumuşak dokuya saygılı cerrahi kadar; rehabilitasyona uyum da esastır. Büyüme plağına zarar, eksen kayması veya bacak uzunluk farkı gibi riskler uygun teknik seçimiyle en aza indirilir ve sizinle açıkça paylaşılır.

İyileşme takvimi

Erken dönem: Şişlik ve ağrı kontrolü, quadriceps aktivasyonu ve diz kilitlenmesini önleyen egzersizler. Yük verme ve hareket açıklığı kademeli artırılır.

Orta dönem: Koordinasyon, denge ve kuvvette artış; koşu-sıçrama gibi döndürme yükleri kontrollü eklenir.

Spora dönüş: Çocuk/ergenlerde sabırlı bir plan tercih edilir; çoğu programda güvenli sahaya dönüş hedefi 9–12 ay penceresindedir ve testlerle doğrulanır.

Aile & sporcu iletişimi: Okul ve antrenman takvimi, ulaşım/rehab ve ev egzersizleri birlikte planlanır. “Ne zaman koşarım, ne zaman dönerim?” soruları somut kriterlerle yanıtlanır. Hedefimiz, fizisi koruyarak sağlam bir diz ve güvenli performanstır.