Ayak Bileği (Talus) Kıkırdak Yaralanmalarında 2025 Yol Haritası: Mikrofraktürden AMIC’e, Metal Yüzeylemeye

Ayak bileği eklemi, vücudun yük taşıyan en kritik eklemlerinden biridir. Spor yaralanmaları, travmalar ya da tekrarlayan küçük zorlanmalar sonucunda talus kemiğinin yüzeyinde kıkırdak hasarı gelişebilir. Bu durum ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığına yol açarak yaşam kalitesini düşürür. 2025 itibarıyla, uygun hasta seçimi ve doğru tekniklerle başarı oranları anlamlı biçimde artmıştır.

Tanı ve Sınıflandırma

Klinik muayenenin yanında röntgen ve özellikle MR görüntüleme tedavi planlamasında belirleyicidir. Basitçe ifade etmek gerekirse:

• Erken evre: Yüzeysel çatlak/kısmi kıkırdak hasarı,
• İleri evre: Kıkırdak altı kemiğe uzanan, bazen kistik bileşeni olan derin lezyon.

Tedavi Seçenekleri ve Güncel Yaklaşım

1) Kemik İliği Stimülasyonu (Mikrofraktür)

Küçük, sınırlı lezyonlarda (yaklaşık 1 cm²’ye kadar) çoğu merkezde ilk tercihtir. Mikro kanallar açılarak kemik iliği hücrelerinin onarım sahasına göçü sağlanır.

• Artıları: Tek seansta, görece düşük maliyet.
• Eksileri: Uzun dönemde dayanıklılık sınırlı; büyük/kistik lezyonlarda yetersiz kalabilir.

2) AMIC (Matriks Destekli Onarım)

Daha büyük ya da karmaşık lezyonlarda mikrofraktür üzerine kolajen matriks ile destek sunan tek seanslı biyolojik onarımdır. Son yıllarda, mikrofraktüre göre daha kalıcı ve öngörülebilir sonuçlar bildirilmiştir.

3) Mozaikplasti (OATS)

Dizden alınan sağlam kıkırdak–kemik silindirleri talustaki defekte nakledilir. Genç ve aktif hastalarda seçilmiş olgularda etkilidir; ancak donör alanda rahatsızlık yaratma olasılığı vardır.

4) Metal Yüzeyleme (“Çatı” İmplantları)

Biyolojik yöntemlerle düzelmeyen ya da tekrarlayan, odak nitelikli lezyonlarda hasarlı yüzeyi kaplayan hasta-özel metal implantlar ağrıyı hızla azaltabilir. Endikasyonları sınırlıdır ve dikkatli hasta seçimi gerektirir.

5) Gelişmekte Olan Yöntemler

Juvenil kıkırdak parçacıkları, hücre bazlı tedaviler ve diğer biyolojik yaklaşımlar umut vericidir; fakat uzun dönem kanıtlar hâlâ olgunlaşma aşamasındadır.

Komplikasyonlardan Korunma

Başarı; tecrübeli cerrahi ekip, iyi anestezi yönetimi ve yakın ameliyat sonrası takip ile artar. Yanlış endikasyon ve yetersiz rehabilitasyon erken başarısızlığa yol açabilir.

Rehabilitasyon ve Dönüş Süreleri

• İlk 6 hafta kademeli yük kısıtlaması,
• Kişiye özel fizik tedavi ve güçlendirme,
• Sporlara dönüş için genellikle 6–9 ay gereklidir (yönteme ve lezyon boyutuna bağlıdır).

Sonuç

Talus kıkırdak lezyonlarının tedavisinde 2025 yol haritası daha net: doğru görüntüleme, doğru endikasyon ve özelleştirilmiş rehabilitasyon ile kalıcı sonuçlar elde etmek mümkündür. Op. Dr. Sedat Duman ve Op. Dr. Muhammed Duman, 15 yılı aşkın deneyimleriyle her hastaya en güvenilir ve güncel yaklaşımı sunmaktadır.

WhatsApp