SLAP Lezyonu: Omuz Ağrısının Gizli Sebebi

Omuzda ağrı, hareket kısıtlılığı ve güçsüzlük gibi şikayetler birçok kişinin günlük yaşamını etkileyen yaygın sorunlar arasında yer alır. Bu problemlerin önemli bir nedeni, omuzun anatomik yapılarından biri olan biseps kasının uzun başı tendonunun, labrum adı verilen kıkırdağımsı yapıya bağlandığı noktada meydana gelen yırtıklardır. Bu duruma tıpta "SLAP lezyonu" adı verilir.

SLAP Lezyonu Nedir?

SLAP, "Superior Labrum Anterior to Posterior" ifadesinin kısaltmasıdır. Omuzdaki labrumun (eklem kıkırdağı) üst kısmında, biseps kasının uzun başı tendonunun yapıştığı bölgede oluşan yırtıkları tanımlar. Hem ön hem de arka kısmı etkileyebilir. Bu tür lezyonlar, sporcularda ve kolunu sık kullanan bireylerde daha sık görülür. Ayrıca yaşa bağlı olarak labrum dokusunda yıpranma olan kişilerde de ortaya çıkabilir.

SLAP Lezyonu Kimlerde Görülür?

• Sporcularda (özellikle kolunu baş üstü kullananlar)

• Ağır iş yapan kişilerde

• Yaşla birlikte omuz kıkırdağında yıpranma yaşayanlarda

• Düşme veya ani çekme hareketi sonrası

Belirtiler Nelerdir?

• Derin omuz ağrısı

• Hareket sırasında çıtırtı veya takılma hissi

• Güçsüzlük

• Baş üstü aktivitelerde zorlanma

SLAP Lezyonu Nasıl Tanınır?

Tanı koymak için öncelikle dikkatli bir fizik muayene yapılır. Omuza özel bazı testlerle lezyondan şüphelenilebilir. Kesin tanı genellikle manyetik rezonans (MR) görüntüleme ile konur. MR artrografi adı verilen özel bir yöntem, labrumdaki yırtıkları daha net göstermede etkilidir.

SLAP Lezyonu Sınıflandırması

SLAP lezyonları farklı tiplerde sınıflandırılır. En yaygın tiplerde, labrumda sadece aşınma varken (Tip 1), bazı tiplerde biseps tendonu tamamen ayrılmış olabilir (Tip 2). Daha karmaşık tiplerde yırtık labrum parçası eklem içinde serbest kalabilir veya tendonun içine ilerleyebilir (Tip 3-4).

• Tip 1: Labrumda hafif aşınma ve yıpranma

• Tip 2: Biseps tendonunun labrumdan ayrılması

• Tip 3: Yırtık labrum parçası eklem içinde serbesttir

• Tip 4: Yırtık labrum, biseps tendonuna doğru ilerlemiştir

Tedavi Yöntemleri

Tedavi, kişinin yaşına, aktivite düzeyine ve şikayetlerin şiddetine göre planlanır. Hafif yırtıklarda istirahat, ilaç tedavisi ve fizik tedavi yeterli olabilir. Ancak daha ileri vakalarda cerrahi tedavi gerekebilir. Cerrahi genellikle artroskopik (kapalı) yöntemle yapılır. Bu yöntemle yırtık onarılabilir, biseps tendonu serbest bırakılabilir ya da kemiğe yeniden sabitlenebilir.

Ameliyatsız Tedavi

• İstirahat

• Ağrı kesici ilaçlar

• Fizik tedavi ve egzersizler

Cerrahi Tedavi (Artroskopik)

Yırtığın onarılması (labrum tamiri)

SLAP lezyonunun tipine ve yırtığın büyüklüğüne bağlı olarak ilk ve en sık uygulanan yöntem labrum tamiridir. Bu işlemde, yırtılmış olan labrum dokusu, özel dikiş materyalleri ve küçük çapalar (sütür ankorları) kullanılarak ait olduğu kemiğe (glenoid) yeniden sabitlenir. Bu çapalar genellikle biyobozunur özelliktedir, yani zamanla vücut tarafından emilirler.

Labrum tamiri, labrumun orijinal anatomik pozisyonuna getirilerek omuz ekleminin stabilitesinin yeniden sağlanmasını hedefler. Özellikle genç ve aktif bireylerde, labrumun kendi kendini iyileştirme potansiyeli yüksek olduğundan ve omuz fonksiyonunun tam olarak geri kazanılması amaçlandığından bu yöntem sıklıkla tercih edilir.

Biseps tendonunun serbest bırakılması (tenotomi)

Bazı SLAP lezyonlarında, biseps tendonunun uzun başı (kolun ön tarafındaki büyük kaslardan biri olan biseps kasının omuz eklemine bağlanan tendonu), yırtığın oluşumunda rol oynayabilir veya yırtığın iyileşmesini engelleyebilir. Bu durumda, tenotomi adı verilen bir işlem uygulanabilir.

Tenotomi, biseps tendonunun omuz eklemindeki bağlantı noktasından kesilerek serbest bırakılması işlemidir. Bu, tendonun üzerindeki gerilimi azaltarak ağrıyı hafifletmeyi ve omuz hareket açıklığını artırmayı amaçlar. Tendon serbest bırakıldıktan sonra genellikle kolun alt kısmına doğru hareket eder ve burada herhangi bir fonksiyon kaybına neden olmaz. Tenotomi, genellikle yaşlı hastalarda veya tendonun ciddi dejenerasyon gösterdiği durumlarda tercih edilebilir.

Tendonun kemiğe sabitlenmesi (tenodez)

Biseps tendonunun serbest bırakılması (tenotomi) sonrası, bazı durumlarda tendonun daha stabil bir konuma getirilmesi ve potansiyel olarak kozmetik bir deformiteyi (Püskül İşareti - Popeye Deformitesi) önlemek amacıyla tenodez işlemi uygulanabilir. Tenodez, biseps tendonunun omuz eklemi dışındaki bir kemiğe (genellikle humerusa, yani kol kemiğine) cerrahi olarak sabitlenmesidir.

Bu işlemde, tendonun kesilen ucu, humerus kemiği üzerinde açılan küçük bir tünel veya özel vida/çapa sistemleri kullanılarak sağlam bir şekilde sabitlenir. Tenodez, tendonun fonksiyonunu korurken aynı zamanda omuz eklemindeki rahatsızlığı azaltmayı hedefler. Tenotomiye kıyasla daha invaziv bir işlem olmakla birlikte, özellikle daha genç ve aktif hastalarda veya biseps tendonunun belirgin bir şekilde yıpranmış olduğu durumlarda daha stabil bir sonuç sağlayabilir.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmediğinde ise omuzda kalıcı ağrı, güçsüzlük, hareket kaybı ve günlük aktivitelerde zorlanma gibi sorunlar gelişebilir. Bu nedenle erken tanı ve doğru tedavi önemlidir.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci

Ameliyat sonrası iyileşme süreci kişiye göre değişmekle birlikte, genellikle 3 ila 6 ay sürer. İlk haftalarda kol askısı kullanılır ve ardından fizik tedavi başlar. Tedavi sonrası çoğu kişi normal yaşantısına dönebilir.

SLAP lezyonları, erken tanı ve uygun tedaviyle başarıyla yönetilebilen bir omuz rahatsızlığıdır. Eğer bu belirtileri yaşıyorsanız, bir ortopedi uzmanına başvurarak detaylı değerlendirme yaptırmanız önemlidir.